تاریخچه الکتروکاردیوگرافی (نوارقلب)

در دنیای پر تلاطم امروز و چالش های مختلفی که هر روز انسان ها با آن روبرو هستند و انواع فشارهای مختلف روحی و روانی و از سوی دیگر ضررهای صنعتی‌شدن زندگی انسان‌ها، باعث شده تا انسان قرن 21 با بیماری ها مختلف و گاها جدید و نوظهوری مواجه شود که پیش از آن وجود نداشته است، شاید بهترین شاهد این حرف بیماری کووید-19 بود که توانست کل جهان را به نوعی اسیر و گرفتار خود کند؛ همانطور که هم‌چنان نیز درمان قطعی‌ای برای آن تا به تاریخ انتشار این مقاله یافت نشده است.

اما یکی دیگر از مهمترین و شایع ترین بیماری‌هایی که بشر سالهاست با آن در حال دست و پنجه نرم کردن است، بیماری های قلبی هستند.

بیماری های قلبی انواع و اقسام مختلفی دارند و طبق آمار های مختلفی که از طرف سازمان بهداشت جهانی (WHO) منتشر می­شود، شمار بیماران قلبی روز به روز در حال افزایش است. این آمار در کشور ما نیز خیلی وضعیت مطلوبی ندارد و نیازمند توجه ویژه‌ای است.

کاشف دستگاه الکتروکاردیوگرافی

اوایل قرن 20 و کمی اواخر قرن 19 زمان‌هایی بودند که در فناوری‌های علوم پزشکی دستگاه های نوظهوری پدید آمدند. این تغییرات عموما در زمینه معاینات فیزیکی بودند. قطعا بارزترین نوآوری و اختراع در سال 1895 استفاده از دستگاه اشعه ایکس در عکس برداری از بدن و الکتروکاردیوگرافی (نوارقلب) در سال 1902 که نشان دهنده ساختار و عملکرد قلب است، بوده است.

اما دستگاه الکتروکاردیوگرافی نبود که اولین نوار قلب را ثبت کرد! طبق شواهد موجود اولین نوار قلب انسان در سال 1887 توسط یک فیزیولوژیست بریتانیایی به نام آگوستوس دزیره واله گرفته شد. این اتفاق در بیمارستان سنت ماری لندن و به وسیله یک دستگاه الکترومتر مویین انجام شد. جالب است بدانید که این دستگاه صرفا دومنحنی را نمایش میداد که برای پزشکان قابل استفاده نبود و با این حال واله دریافته‌های خود را به همراه دستگاه الکترومتر مویین را در سال 1889 در یک کنگره بین المللی که فیزیولوژیست ها را برای اولین بار کنار هم جمع کرده بود، معرفی کرد. جالب داستان اینجاست که در این کنگره دکتر ویلم آینتهوون نیز حضور داشت!

ویلم اینتهوون در سال 1860 در کشور اندونزی چشم به جهان گشود. پدر ویلم پزشک بود اما در دوران کودکی او از دنیا رفت. ویلم 10 ساله بود که به همراه مادرش به کشور هلند مهاجرت کردند. بعد از آن ویلم در آنجا به تحصیل پرداخت و موفق شد در سال 1885 درجه پزشکی خود را دریافت کند. ویلم بلافاصله بعد از آن در دانشگاه مشغول به تدریس شد.

اینتهوون علاقه زیادی به بررسی جریان های الکتریکی قلب داشت و دوست داشت این جریان را به شکلی اندازه گیری کند، اما موفق به این کار نشده بود تا آنکه در کنگره با واله آشنا شد و تصمیم گرفت تا بر روی الکترومتر مویین تحقیق کند. او بعد از چند سال تحقیق و بررسی موفق شد که منحنی های بی‌معنی واله را به وسیله ریاضیات بهبود ببخشد و آنها را معنادار کند. سپس تصمیم گرفت تا یک گالوانومتر طراحی کند و آزمایشاتش را بر روی آن امتحان کند. بدین ترتیب اولین دستگاه الکتروکاردیوگرافی (نوارقلب) توسط ویلم در سال 1902 اختراع شد.

این دستگاه باعث شد تا دیگر گالوانومترها نیز از نظر حساسیت بهتر شوند به حدی که بتوانند فعالیت الکتریکی قلب را اندازه گیری کنند. 

دستگاه الکتروکاردیوگرافی اولیه وزنی حدود 270 کیلوگرم داشت و برای کارکردن به 5 نفر آدم و آب خنک برای پایین آوردن دمای آهنربای الکتریکی قوی آن نیاز بود.

ویلم دست از تحقیق و توسعه دستگاه الکتروکاردیوگرافی خود برنداشت و سعی کرد تا جای ممکن خروجی آن را بهبود ببخشد. نهایت در سال 1924 اینتهوون بخاطر اختراع سیستم الکتروکاردیوگراف برنده جایزه نوبل پزشکی شد. ویلم انتهوون نهایتا در سال 1927 و در سن 67 سالگی در لیدن هلند درگذشت

الگوی یک الکتروکاردیوگرام طبیعی به شکل زیر است:

دستگاه الکتروکاردیوگرافی: دستگاهی که نوارقلب یا نمودار ثبت شده تغییرات پتانسیل الکتریکی ناشی از تحریک عضله قلب را نمایش می‌دهد.

منبع: نبض آوا (نبض هوشمند سلامت)